“Stadhuis bekent corruptie”, “Van der Lee steelt”, “Kantelberg koele killer”, “Vrouwen uitgekleed”, “Wethouder wil hogerop”, “Foute Wouten”, “Eén Brokx ellende”: Tussen 1978-1995 verschenen met grote regelmaat zeefdrukaffiches met pakkende koppen en gericht tegen de gevestigde orde op de Tilburgse muren. De muurkranten hingen op in het oog springende plaatsen zoals fabriekspoorten, bushaltes, brievenbussen, bij ingangen van openbare gebouwen of in drukke winkelstraten. Regionaal Archief Tilburg bezit een aanzienlijk deel van deze muurkranten; grote formaten, gedrukt op slechte kwaliteit papier en summier beschreven. Hoog tijd om wat meer te gaan doen met deze bijzondere bron!
De eerste muurkant van Nederland was de Muurkrant Utrecht, die in 1970 startte. Later ontstonden de Arnhemse (1975) en de Leidse (1976) muurkrant. Eind maart 1978 startte de Tilburgse muurkrant. Gezamenlijk vormden deze vier organisaties de harde kern van de Nederlandse muurkrantbeweging. Ze hadden ongeveer dezelfde organisatievorm en politieke doelstellingen. De groep van de Tilburgse muurkrant bestond uit mensen van divers progressief links pluimage: KEN(ml), de SP, Rode Jeugd, PSP, anarchisten en allerlei actiegroepen. Zij kenden elkaar van acties, zoals de bijeenkomsten voor El Salvador, Nicaragua, tegen kernenergie, Woensdrecht, de krakersbeweging en de munitietrein. Muurkant en actiecultuur zijn dan ook onlosmakelijk met elkaar verbonden. De muurkrant deed regelmatig verslag van gevoerde acties of kondigde die aan.
De muurkrant opereerde in de sfeer van anonimiteit. Waar de krant gedrukt werd bleef geheim en wie de muurkrantmedewerkers waren en wat ze deden, viel ook niet te achterhalen. Deze geheimzinnigheid was nodig vanwege de te verwachten tegenacties van de autoriteiten en andere ‘slachtoffers’ van de muurkrant. Wie contact wilde of geschikte onderwerpen had voor in de muurkrant, kon een briefje schrijven naar postbus 814. Atoombewapening, milieuvervuiling en corrupte politici waren regelmatig terugkerende thema’s net zoals de voortdurende woningnood in combinatie met huisjesmelken (“Kantelberg koele killer”, 1980) en kraken maar ook de onderbetaling en uitbuiting van personeel zoals bij Kalfus (“Geld zat bij Kalfus”, 1990).
De teloorgang van de Tilburgse muurkrant zette in na 1990. Het aantal gedrukte en geplakte kranten liep terug en de muurkrant verscheen niet langer elke twee weken. Er vond een wisseling van de wacht plaats; de nieuwe generatie muurkranters hield er andere ideeën op na. De koppen uit deze periode werden minder scherp en radicaal, het revolutionaire elan van vroeger jaren leek verdwenen. De onderwerpen veranderden: vaker landelijk gericht en minder specifiek op Tilburg. In 1995 verscheen de laatste Tilburgse muurkrant. De straten van Tilburg werden er een stuk saaier op, dat wel.
Bijzonder is dat de muurkrant Tilburg de laatst overgebleven grote muurkant in Nederland was. Mogelijk was de heterogeniteit van de aangesloten groepen en het feit dat men ondanks scherpe discussie toch open bleef staan voor elkaars ideeën en standpunten er de oorzaak van dat juist de Tilburgse muurkrant zolang bleef bestaan. Informanten gezocht!
Regionaal Archief Tilburg organiseert in 2015 een project over de Tilburgse muurkrant en actiecultuur. We zijn op zoek naar informatie en naar mensen die hierbij betrokken zijn geweest. Heb je materiaal, foto’s of verhalen: stuur een mail naar astrid.de.beer@regionaalarchieftilburg.nl
