Frans Bertens aan het weefgetouw

Hoe was het eigenlijk om te werken in een textielfabriek en wat deden ze daar precies? Archieven geven daar niet altijd een antwoord op. Jan Blaas, vrijwilliger bij het Regionaal Archief Tilburg,  is op dit moment het familiearchief van Janssens de Horion aan het verpakken. Deze familie heeft decennialang  een wollenstoffenfabriek in Tilburg in bezit gehad.










Persoonlijke documenten van Frans Bertens (1878-1957)
Uit het archief kwamen wat persoonlijke stukken van P.F. Bertens (1878-1957) te voorschijn. De wever is in dienst geweest van dit bedrijf. Jan Blaas vroeg mij, Yvonne Welings, om hierover een blog te schrijven. Bij de vraag wie P.F. Bertens was, ontdekte ik een foto van P.F. Bertens die gepubliceerd is in het boek Tilburg in beeld (1979).  Hij staat links op de foto uit 1957, de naam van de man rechts is niet bekend. De archiefstukken hebben hiermee een gezicht gekregen. Op zijn bidprentje uit 1957 staat een andere foto afgebeeld.

Wie was Frans Bertens ?
Petrus Franciscus Bertens werd in mei 1878 te Tilburg  geboren, als oudste zoon van een vader (1854-1919) met de gelijknamige voornamen en Arnolda van Abeelen.  Zijn  vader was ook al wollenstoffenwever. De eerste vrouw van Frans, Catharina Maria van der Staak (1877-1916) overleed op 39-jarige leeftijd. Slechts drie van de in totaal zeven kinderen van Frans en Catharina zouden de volwassen leeftijd bereiken. De weduwnaar hertrouwde in oktober 1924  met de uit Oisterwijk afkomstige Johanna Maria Dekkers. De bruidegom was 46 en de bruid 45 jaar oud.

Opleiding tot wever
Het textiel vak zal Frans met de paplepel zijn ingegoten, zijn vader was immers al wever. In zijn personeelsdossier uit het bedrijfsarchief vinden we  zijn diploma's. Nu in deze tijd zou een personeelslid een digitale kopie aanleveren. Blijkbaar was de werkwijze toen anders. Maar hierdoor kunnen we wel eens in de keuken kijken wat soort scholing er in die tijd werd gevolgd.  In augustus 1916 slaagde P.F. Bertens bij de Weefschool Tilburg. Bij de afdeling Weefschool van de Ambachts- en Industrieschool voor Tilburg en omstreken doorliep hij eerder in 1911 de 2-jarige avondcursus. In het personeelsdossier zijn ook de documenten te vinden, die je voor dergelijke examens nodig had. Maar het meest bijzondere  document is een rijmelarij over de kwaliteiten van Frans met betrekking tot de reparatie van spoelen, het vastlopen van kettingen en het weven zelf. Soms werd er flink gevloekt.

Verdwenen ambacht
Op de foto zien we iets van het verdwenen ambacht terug, het bijschrift luidt: Nadat de ketting in de openlucht was gedroogd, werd hij meegenomen en kon de wever aan een nieuw stuk beginnen. Mocht u meer weten over het leven van Petrus Franciscus Bertens, laat het weten aan gemeentearchivaris@tilburg.nl.