We kondigden het al aan, het symposium van zaterdagmiddag 3 november over het onderzoek naar homoseksualiteit in archiefbronnen. We organiseren dit samen met COC Tilburg, Breda en omgeving.
Aanleiding voor het symposium is het onderzoek dat Luc Brants doet - in opdracht van het COC Tilburg-Breda en omgeving - naar de manier waarop er in Tilburg vroeger met homoseksualiteit werd omgegaan.
De enige informatie over homoseksualiteit in Tilburg gedurende de periode 1910-1971 is terug te vinden in de dagrapporten van de diverse politieposten en de recherche. Het betreft onder andere seksuele contacten in urinoirs en andere openbare ruimten. Brants kreeg bij zijn onderzoek hulp van enkele vrijwilligers van het archief die meters dagrapporten hebben doorgeplozen op zoek naar materiaal over homoseksuele activiteiten. Regionaal Archief Tilburg wil niet alleen het wetenschappelijk gebruik van archieven stimuleren, maar vindt ook dat het archief maatschappelijk relevant behoort te zijn. Daarom is ook samenwerking gezocht met het COC Tilburg, Breda en omgeving.
Het COC is de oudste nog bestaande homobelangenorganisatie ter wereld. In 2017 is tijdens de algemene ledenvergadering voorgelegd of onderzoek naar de LHBT-geschiedenis van Tilburg als belangrijk werd beschouwd. Het besluit was een unaniem ‘ja’. Onderzoek doen en daarmee een tipje van de sluier van de geschiedenis lichten, maakt de Tilburgse LHBT’s van vroeger een beetje zichtbaarder. Dit levert voor hen herkenning op (‘ik ben niet alleen’). Het onderzoek van Luc Brants is het begin van erkenning en waardering voor alle LHBT’s die er in Tilburg zijn geweest. Dat de gemeente het onderzoek mede financiert is een duidelijk signaal aan deze groep dat ze misschien vroeger niet gezien en erkend zijn, maar dat hierin flinke stappen zijn gemaakt.
Dit alles leek ons een goede gelegenheid om samen een symposium te organiseren over het belang van onderzoek naar de geschiedenis van de LHBT-gemeenschap. De middag brengt een aantal onderzoekers samen. In zijn lezing Van Willem II tot Roze Maandag. De zichtbaarheid van homoseksualiteit in Tilburg vertelt Luc Brants over zijn Tilburgse onderzoek en de voorlopige resultaten daarvan. Maaike de Haardt, hoogleraar Religie en Gender, belicht in ‘Wie zijn geschiedenis vergeet….’ het belang van geschiedenis en onderzoek voor de LHBT’s. Historicus en schrijver Alex Bakker vertelt in Transgender in Nederland. Een buitengewone geschiedenis over de veranderde beeldvorming van transgenders. Moesten transgenders in de jaren vijftig en zestig nog dankbaar zijn dat een psychiater hen niet opnam in een inrichting of elektroshock toediende, tegenwoordig worden transgenders steeds meer gezien als moedige mensen die zichzelf durven zijn. Zes decennia aan fysieke behandelmogelijkheden, veranderende beeldvorming, maatschappelijke opinies, juridische ontwikkelingen en verschuivende identiteiten komen voorbij. Bakker gaat ook in op het gebruik van archieven en oral history bij zijn onderzoek.
Eric Heijselaar, medewerker Stadsarchief Amsterdam, schetst in zijn lezing Van Bonefluijter tot goed zedelijk gedrag een beeld van repressie van homoseksuelen door de eeuwen heen. Daaropvolgend vertelt hij over de emancipatiebeweging en de openstelling van het burgerlijk huwelijk voor homo’s en lesbiennes. Heijselaar zal extra aandacht besteden aan zijn onderzoek in het Archief van de Beoordelingscommissie Inzake Goed Zedelijk Gedrag Gemeentepersoneel. Dankzij een nieuwe manier van ontsluiten heeft Heijselaar in het Notarieel Archief ook een nog onbekend achttiende-eeuws woord voor homoseksueel gevonden, de Bonefluijter. Hij vertelt daarom ook iets over de Amsterdamse digitaliserings- en ontsluitingsprojecten.
Ook het IHLIA, de erfgoedorganisatie die zich bezighoudt met het verzamelen en toegankelijk maken van informatie over en van de LHBT-gemeenschap, mag niet ontbreken op het symposium. Lonneke van den Hoonaard, directeur van het IHLIA, vertelt over veertig jaar IHLIA: archiveren en zichtbaar maken van de LHBT-geschiedenis. Journaliste Toni Boumans gaat in haar lezing Een schitterend vergeten leven in op haar onderzoek naar het leven van celliste, dirigente en verzetsvrouw Frieda Belinfante.
Het symposium vindt plaats op zaterdagmiddag 3 november van 13.00 tot 17.00 uur in Regionaal Archief Tilburg, Kazernehof 75 in Tilburg. De inloop is vanaf 12.30 uur en er wordt afgesloten met een borrel. Geïnteresseerden kunnen zich tot en met 1 november per mail aanmelden via
info@regionaalarchieftilburg.nl o.v.v. Uit de kast! Er is plaats voor maximaal 80 personen. Deelname is kosteloos. Parkeren is mogelijk in parkeergarages in de buurt.
De kleurenfoto's zijn gemaakt door Laila Hassouna-Jansen.
De zwart-wit foto is afkomstig uit de collectie van Regionaal Archief Tilburg. Fotograaf: A. Vermeulen.
