In januari 2021 lanceert Regionaal Archief Tilburg de podcast Sjef, over de Oisterwijker Sjef Paijmans tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Uitgangspunt van de podcast zijn de dagboeken van Paijmans, die direct na de oorlog gearresteerd werd vanwege vermeende sympathieën met de bezetter. Paijmans was lid van het, op het Italiaanse fascisme georiënteerde,
Nationaal Front. Deze organisatie werd in de oorlog door de Duitsers verboden. Paijmans is ook nooit formeel aangeklaagd of veroordeeld. Hij heeft altijd ontkend dat hij gecollaboreerd heeft. Een interessant aspect van het verhaal is hoe de begrippen ‘goed’ en ‘fout’ zich in de chaotische periode direct na de oorlog tot elkaar verhielden.
Voor de podcast ging schrijver en radiomaker
Daan Doesborgh in gesprek met personen die het levensverhaal van Sjef Paijmans luister kunnen bijzetten. Deze gesprekken zijn verwerkt in de vierdelige podcast die vanaf 20 januari 2021 in wekelijkse afleveringen online komt. De afleveringen volgen het dagboek dat in de collectie van Regionaal Archief Tilburg is opgenomen. De stem van Sjef wordt vertolkt door de 32-jarige Martin de Brouwer, geboren en getogen in Oisterwijk. Tevens komen aan het woord historicus Ad van den Oord, historica Machlien Vlasblom, Hans Paijmans (de zoon van Sjef) en Jeroen van den Eijnde, directeur van Nationaal Monument Kamp Vught.
Josephus Johannes Paijmans, ook wel ‘Sjef’ of ‘Jos’ genoemd, was de zoon van de Oisterwijkse schoenfabrikant Paijmans (PAZO-schoenfabriek). Op 26 oktober 1944 werd het Brabantse dorp Oisterwijk bevrijd van de Duitse bezetter. Meteen diezelfde dag werden NSB’ers, ‘moffenmeiden’ en andere ‘landverraders’ door de Binnenlandse Strijdkrachten (BS) en door leden van illegale groepen gearresteerd. Tussen de arrestanten van het eerste uur bevond zich ook Sjef. Ruim tien maanden brengt hij door in gevangenschap. Vanaf maart tot augustus 1945 verblijft hij in interneringskamp Vught, ook komt hij daar terecht in strafbarak 40A. Na zijn vrijlating keert Paijmans terug naar Oisterwijk. In de jaren zeventig en tachtig zet hij zijn levensverhaal op schrift. Paijmans was niet alleen een goed schrijver, die de lezer echt meeneemt in zijn verhaal, hij was ook tekenaar. Zijn tekeningen hebben vaak een ludiek, humoristisch of cynisch karakter. Sjef Paijmans overleed op 23 oktober 2006.
Op de foto hierboven: Verwoesting van de Pazo schoenfabriek aan de Spoorlaan in Oisterwijk. Dit was na de ontploffing van de munitietrein op 16 september 1944. De Pazo schoenfabriek was van de familie van Sjef Paijmans (fotograaf onbekend).
De makers van de podcast stonden voor de uitdagende taak om voorzichtig om te gaan met de begrippen ‘goed’ of ‘fout’. Vandaag de dag praten we graag over de oorlog in termen van goed of fout, maar die scheiding is vaak helemaal niet zo makkelijk te maken. Dat is een ongemakkelijk idee, want het verhaal van helden in het verzet en schurken bij de NSB is veel overzichtelijker. Het échte verhaal is menselijker: het verzet en het verraad zitten in ons allemaal en er waren maar weinig mensen 100% held of 100% verrader. Om erachter te komen hoe dit uitpakt voor Sjef Paijmans, luister je vanaf 20 januari 2021 naar de podcast Sjef.
De podcast is te vinden in de gangbare podcast-media als
Spotify en
Soundcloud. De muziek is van Bart de Vrees, het ontwerp van het logo is van Anna Berkhof. Het script is van Daan Doesborgh.
Wil je na het luisteren van de afleveringen alle dagboeken van Sjef Paijmans lezen? We hebben ze online beschikbaar gemaakt via de website.
Bekijk het artikel van Omroep Brabant
