In de serie Frequently Forgotten Files (FFF) zetten we minder bekende, maar bijzondere archieven uit onze collectie in de schijnwerpers. In deze aflevering staat archief 293, Stichting Vliegbasis Gilze-Rijen Stop! te Tilburg, 1974-1975 centraal.
Stichting Vliegbasis Gilze-Rijen Stop!
Op 26 juni 1974 wordt “Stichting Vliegbasis Gilze en Rijen Stop” opgericht te Tilburg. Het doel van de stichting is “te voorkomen, dat het leefmilieu van de bevolking in de wijde omgeving van vliegbasis “Gilze en Rijen” ontoelaatbaar wordt aangetast door het gebruik van door vliegtuigen veroorzaakte geluidhinder en onveiligheid”
Aanleiding voor de oprichting van de stichting is de mogelijke komst van nog een squadron straaljagers naar vliegbasis Gilze-Rijen. In 1972 is er al een squadron straaljagers, afkomstig van vliegbasis “Welschap” bij Eindhoven, gestationeerd op Gilze-Rijen. De mogelijke verdubbeling van het aantal straaljagers op de vliegbasis zorgt voor grote onrust bij burgers en lokale bestuurders. Zij vrezen een flinke toename van de geluidshinder. Op 9 april 1974 praat staatssecretaris van Defensie Bram Stemerdink hierover met de besturen van stadsgewest Tilburg en regio Breda. Hij zegt toe, dat er een rapport zal worden opgesteld over de te verwachten geluidshinder. Op 25 april neemt Wijkraad Wandelbos het initiatief tot oprichting van een regionaal actiecomité, wat resulteert in de oprichting van “Stichting Vliegbasis Gilze en Rijen Stop”. De stichting i.o. organiseert op 12 mei acties in Breda, Gilze-Rijen en Tilburg. De bevolking van Molenschot en Hulten protesteert op 24 juni massaal tegen overplaatsing door een demonstratie naar het gemeentehuis te Rijen. Stichting Vliegbasis Gilze en Rijen Stop organiseert diezelfde dag een vergadering in Tilburg, waarbij ook staatssecretaris Stemerdink aanwezig is. Klik hier voor de foto’s van de bijeenkomsten.
Op 6 februari 1975 maakt staatssecretaris Stemerdink bekend dat het squadron voorlopig op vliegbasis Welschap blijft, “omdat het niet was gelukt deze eenheid elders onder te brengen”. Het doel van “Stichting Vliegbasis Gilze en Rijen Stop” is bereikt; in 1975 wordt de stichting opgeheven.
Over het archief
Het archief van “Stichting Vliegbasis Gilze en Rijen Stop” bestrijkt de periode 1974-1975. Het is een klein archief en past in één archiefdoos. Het archief is openbaar, dus voor iedereen te raadplegen. Archief 293 bestaat helemaal uit (verschillende soorten) papier.
Wat zit erin?
Archief 293 bevat documenten over de oprichting van de stichting, correspondentie, stukken over de geluidshinder, de hoorzitting in de Tweede kamer en het Zwartboek, maar ook steunbetuigingen aan de doelstellingen van de stichting, krantenknipsels, affiches, tekeningen van de omgeving van de vliegbasis, een bewijs van kennisgeving tot het houden van een optocht in de gemeente Tilburg en een circulaire aan de bevolking van het gebied rond de vliegbasis over het houden van het een prikactie. 
Highlights
In invnr. 13 van het archief van de stichting zit het ‘Gilze-Rijen Stop lied’, een variant op het alom bekende socialistisch strijdlied. Dit lied moet gezongen worden in marstempo, ‘al dan niet met begeleiding van koper en slagwerk’. Op 21 juni 1974 vond de eerste uitvoering van dit lied plaats. En voor wat betreft het auteursrecht hoeven we ons niet druk te maken: ‘De uitgever van dit gezang geeft het auteursrecht uit handen aan iedere groep in Midden of West brabant, die zich zorgen maakt over de plannen van onze socialistische staatssecretaris van defensie. Eenieder die zich daartoe geroepen voelt (ook de pers), is dus zonder meer gerechtigd deze uitgave geheel of gedeeltelijk te copieeren, te
vermenigvuldigen, te verspreiden en veelvuldig te doen uitvoeren’.
Foto: Protestdemonstratie bij het gemeentehuis en de vliegbasis van Gilze Rijen, en Molenschot en Hulten. Protestbijeenkomst bij de harmonie tegen geluidsoverlast, 24 juni 1974. Persbureau van Eijndhoven, collectie Regionaal Archief Tilburg.
