Op 31 oktober 2024 lanceerden we de nieuwe website www.Tilburgwo2kaart.nl, een plek waar belangrijke momenten uit de Tweede Wereldoorlog op een online kaart worden geplaatst. Waar vielen de bommen? Waar werden verzetsdaden gepleegd? In welke wijk zijn vliegtuigen neergestort? Samen met vele belangstellenden en burgemeester Weterings werd de website gelanceerd. De site is een nieuwe bron voor onderzoek naar de Tweede Wereldoorlog en kan onderzoekers inspireren om op een andere manier naar de gegevens over de oorlog en bevrijding te kijken.
Tijdens de bijeenkomst waren er diverse sprekers. Pauline van Hezik, kersverse directeur van Regionaal Archief Tilburg, trapte af en heette iedereen welkom. Astrid de Beer, projectleider bij het archief, schetste het historische kader van Tilburg in de periode net na de bevrijding. Tilburg was dan wel bevrijd, maar de oorlog was nog lang niet over. Na de bevrijding kwamen er nog tientallen Tilburgers om het leven door V-wapenexplosie.
Astrid roemde Arno van Raak, een van de leden van de onderzoeksgroep. Hij kwam met het idee voor het plaatsen van informatie op een kaart. Er was al de lijst van oorlogsslachtoffers in de Wiki Midden-Brabant, een geweldige bron met levensverhalen. Door deze gegevens in een kaart weer te geven, wordt het presenteren en zoeken dynamischer.
Arno was niet bij de presentatie. Zijn onverwachte overlijden na een kort ziekbed heeft de onderzoeksgroep enorm geraakt. Arno heeft een eigen lemma gekregen in de Wiki Midden-Brabant en het themanummer van het Erfgoed Magazine Tilburg is opgedragen aan hem.
Sanne Schraa, lid van de onderzoeksgroep, hield een presentatie over bestraffing van landverraders door de Tilburgse bevolking tijdens en na de bevrijding. Diverse mensen namen in de periode september 1944-december 1944 het heft in eigen hand. Sanne legt de rol van het militair gezag uit, in het bestraffen van bijvoorbeeld plunderaars. Als voorbeeld noemt ze het plunderen van huizen waar gevluchte NSB’ers zaten in september ’44 tijdens Dolle Dinsdag. Handel uit eigen belang werd echter flink bestraft.
Burgemeester Weterings vertelde over een overval op de afdeling Bevolking van de gemeente Tilburg op 25 januari 1944. Er werden 105.000 Rauterzegels, 700 blanco persoonsbewijzen en een aantal paspoorten buitgemaakt. Historicus Loe de Jong beschrijft deze actie later als “…een van de belangrijkste ‘wapenfeiten’ uit de geschiedenis van de Nederlandse illegaliteit…”. Met een druk op de knop opende hij de website Tilburg WO2 op de kaart en kwam uit bij de informatie over de Rauterzegelkraak.
Hij gaf nog een mooie tip: op 25 januari wordt deze overval herdacht in Factorium, met de Nieuwe Koninklijke Harmonie.
Martijn van Bommel en Sterre Schlink doken daarna dieper in de werking van de nieuwe site. Je vindt er gegevens van V1 en V2 wapens, granaten, neergestorte vliegtuigen, plaatsen van verzet en missiehuizen. Elke categorie heeft een eigen symbool. Er zijn verschillende manieren waarop je kunt zoeken (op adres, op trefwoord of inzoomend zoals je Google maps gebruikt). De site is geschikt voor geïnteresseerde regiogenoten, historisch onderzoekers en de educatieve sector. Op een digibord in de klas kan het een ideale manier zijn om informatie over de Tweede Wereldoorlog in de wijk van een school te laten zien.
Is het werk klaar? Nee. Er wordt nog verder gevuld, er komen meer categorieën aan, er zijn ideeën voor meer ‘gimmicks’ en plannen om verzetsnetwerken en joodse eigendommen weer te geven. De kaart is een levend document dat blijvend gevuld zal worden met ‘linked open data’. Zodat de informatie vanuit Regionaal Archief Tilburg een zo’n groot mogelijke reikwijdte heeft.
Regionaal Archief Tilburg is enorm trots op de onderzoeksgroep. Een deel van hen doet dit werk vrijwillig, naast een studie of baan. Eens in de twee weken komen ze samen, bespreken ze de voortgang, maken ze plannen. Zonder hen geen Tilburgwo2opdekaart. Heel veel dank dus aan Sanne, Rob, Natasja, Mark, Simon, Sterre, Ans, Martijn en Astrid.
Foto's: Maria van der Heyden
