De allereerste vrouwensportschool van Nederland was gevestigd in Tilburg. In 1988 begon Kiek Boelaars met vrouwensportschool Kwidam. Een sportschool speciaal voor vrouwen was eind jaren tachtig een unicum.
Kiek wilde met haar sportschool een veilige plek creëren waar álle vrouwen ontspannen konden trainen, zonder zich bekeken te voelen door mannen. Een plek waar ook buitenlandse vrouwen en vrouwen met fysieke beperkingen lessen konden volgen. ‘Ik probeer de kracht van vrouwen te benadrukken’, aldus Kiek in Het Nieuwsblad, ‘het is niet belangrijk om een platte buik te hebben, of maatje 36. Het gaat er mij om dat ieder haar mogelijkheden uitbuit, er uit weet te halen wat er in zit’.
Het begin
De 32-jarige Kiek, afgestudeerd aan de Sportacademie, had al langer plannen voor een vrouwensportschool. In 1987 diende zij een financierings- en ‘onderneemstersplan’ in bij de gemeente Tilburg. Met een krediet van de gemeente, een garantie van vrouwenfonds Mama Cash en een crowdfundingsactie kwam Kiek aan geld om een zaaltje te verbouwen tot sportschool. Zij werd in haar plannen gesteund door enkele vriendinnen, de ‘Raad van Liefde’, die niet alleen fungeerden als denktank, aanjager en klankbord, maar ook mee klusten.
Op 9 april 1988 opende Vrouwensportschool Kwidam de deuren aan de IJzerstraat, in een achterzaal van jazzpodium Paradox. Tijdens de officiële opening werd een Aikido- en karatedemonstratie gegeven; Kiek opende haar sportschool met een karateslag. Kwidam begon in één zaaltje met veertig klanten en was vier dagdelen per week open. Kiek was, behalve eigenaar, ook het enige personeelslid. Naast conditietraining stonden zelfverdediging en karate op het programma. Belangrijk was dat iedereen er mocht er zijn, zoals ze was. Diëten of lijnen was echter ‘not done’. ‘Het traditionele vrouwbeeld van slank zijn, afvallen en toewerken naar maatje 36 was bij ons niet populair’, aldus Kiek.
Kwidam breidt uit
In de beginjaren waren het vooral jonge witte vrouwen, waarvan velen actief waren in de vrouwenbeweging, die bij Kwidam sportten. Halverwege de jaren negentig werd de groep diverser en steeds meer allochtone vrouwen vonden hun weg naar de sportschool. Dit leidde tot een uiteenlopend aanbod van activiteiten. Behalve yoga en aerobics, stonden ook Afrikaanse dans, buikdansen, Pukalan en Hoelahoep op het programma. Ook fitness werd in die periode steeds belangrijker, maar in de IJzerstraat was geen ruimte voor fitnessapparatuur. Bovendien had Paradox uitbreidingsplannen en wilde de ruimte van Kwidam graag weer terug hebben.
Kiek ging op zoek naar een nieuwe locatie. In 1995 kocht zij een vervallen smederij en woonhuis aan de Cornelis de Vriendtstraat. Samen met een aannemer en met hulp van werd het pand in vier maanden tijd verbouwd. Op 23 september 1995 opende de nieuwe sportschool. Kwidam beschikte nu over een grote én kleine zaal, een fitnessruimte, een sauna, twee doucheruimtes, een invalidentoilet, een bar en een kantoorruimte. Het klantenbestand groeide naar 400 leden.
Twintig activiteiten voor Matagalpa
Als opmaat voor het 25-jarige bestaan van Kwidam in 2013, organiseerde Boelaars in de periode 2008-2013 elk kwartaal een activiteit (nordic walking clinics, bridgedrives, spinningmaratons etc.) om geld in te zamelen voor de Nicaraguaanse vrouwenorganisatie Fumdec. Hiermee haakte zij aan bij de Stedenband Tilburg-Matagalpa.
In deze periode veranderde ook de kijk op ‘afvallen’. Werd afvallen voorheen gezien als een modetrend die hoorde bij een irreëel schoonheidsideaal, nu kwam het veel meer in het teken te staan van gezondheid en van vitaal, duurzaam oud worden.
Emancipatieprijs 
In 2011 ontving Kiek de Emancipatieprijs van de gemeente Tilburg. De jury noemde Kiek Boelaars ‘een inspirerend voorbeeld in de emancipatie van Tilburgse vrouwen’. Volgens het juryrapport vervulde Kwidam ‘een belangrijke emancipatoire functie op sportief gebied, vooral voor vrouwen die anders niet naar een (gemende) sportschool zouden gaan’. Ook de maatschappelijke betrokkenheid en inzet van Kiek voor Internationale Vrouwendag in Tilburg en het microkredietproject Matagalpa werden geroemd. (Tilburgse Koerier 15-12-2011)
“Kwidam: women’s health club”
In 2015 onderging Kwidam een noodzakelijke algehele modernisering eeé’n een naamsverandering: "Vrouwensportschool Kwidam" werd "Kwidam: women’s health club". Door de naweeën van de financiële crisis en de opkomst van low budget sportscholen daalde het klantenbestand van Kwidam zodanig, dat een faillissement dreigde. Door er met het hele team de schouders onder te zetten en een aantal rigoureuze veranderingen door te voeren, kon Kwidam blijven voortbestaan. Ondanks de naamsverandering bleef de basis van Kwidam hetzelfde: Werkgelegenheid creëren voor vrouwen, ruimte creëren voor vrouwen om te werken en te trainen op eigen niveau en hen uitdagen om grenzen te verleggen.
Ook de Coronaperiode zorgde voor uitdagingen. Toen de sportscholen in 2020 moesten sluiten begon Kwidam een YouTube kanaal voor de klanten met daarop zelfgemaakte trainingsvideo’s.
Het einde van Kwidam
Op 16 juli 2021 werd de laatste les bij Kwidam gegeven. Vanwege haar leeftijd (pensioengerechtigd!) vond Kiek het genoeg geweest. Na 33 jaar sloot Kwidam de deuren. In 2022 werd Kiek voor haar verdiensten onderscheiden als Lid in de Orde van Oranje-Nassau.
Kiek Boelaars heeft het archief van de sportschool aan Regionaal Archief Tilburg geschonken en hiermee de geschiedenis van haar sportschool veiliggesteld. De toegang vind je hier.
Bronnen
Foto's:
- Kiek Boelaars tijdens de opening van vrouwensporthal Kwidam, 2013. Foto: Persbureau Van Eijndhoven, collectie Regionaal Archief Tilburg.
- Uitreiking van de Emancipatieprijs Tilburg 2011 in de raadzaal van het Gemeentehuis, 2011. Foto: Persbureau Van Eijndhoven, collectie Regionaal Archief Tilburg.
