In deze blog besteden we aandacht aan een groep mensen die zelden aandacht krijgt: omgekomen communisten en Spanjestrijders. In Tilburg bestaat deze groep uit zes mannen die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn gestorven in Duitse concentratiekampen. Hun namen zijn Martin Broers (foto hiernaast), Jozef Bruijelle, Sjef Doedée, Johan de Lepper (foto hieronder), Adrianus van Meersbergen en Frans Swolfs.
Martin, Jozef en Sjef hebben tijdens de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939) met de Internationale Brigades meegevochten tegen het leger van Generaal Franco, de latere Spaanse dictator. Deze Brigades zijn opgezet op initiatief van de Komintern, de toenmalige internationale organisatie van communistische partijen. De Komintern, beheerst door de Sovjet-Unie, gaf opdracht aan alle nationale communistische partijen om Spanjestrijders te werven. De Communistische Partij van Nederland (CPN) voerde in Nederland deze opdracht uit. Johan en Frans hebben als CPN-leden Spanjestrijders geworven. Adrianus heeft niets te maken gehad met de strijd in Spanje. De meeste Brigadeleden waren communist of hadden affiniteit met het communisme, zo ook Martin, Jozef en Sjef. De Spaanse Burgeroorlog was heftig en dreunt in Spanje nog steeds na. Ook wordt de burgeroorlog gezien als een voorspel van de Tweede Wereldoorlog.
Communisten waren felle antifascisten, maar Nazi’s waren felle anticommunisten. Daarom heeft de Duitse bezetter in de Tweede Wereldoorlog fanatiek gejaagd op Nederlanders die communist waren of werden verdacht van communistische banden. Alle zes mannen zijn om die redenen gearresteerd, bijna allemaal in 1941. Alleen Adrianus is later gearresteerd, in 1943 – zijn broer Piet was communist en Adrianus had weleens spullen in huis van het communistisch verzet.
De zes zijn keihard aangepakt. Allen zijn eerst opgesloten in de beruchte kampen van Amersfoort of Vught. Van daaruit zijn zij gedeporteerd naar de Duitse concentratiekampen Neuengamme en Dachau. Vijf van de zes zijn in de Duitse kampen om het leven gekomen door ziekte, uitputting en uithongering. De zesde, Frans, is verbrand of verdronken toen hij samen met duizenden anderen gevangen zat op een schip bij Lübeck in Noord-Duitsland. Dit schip, de S.S. Cap Arcona, is in 1945 door de Britten bij vergissing gebombardeerd. Het schip vloog in brand en zonk. De Nazi’s vonden het prima dat het schip werd gebombardeerd. Daarmee werden zij verlost van gevangenen van wie ze toch al af wilden.
De levens en lotgevallen van de zes oorlogsslachtoffers zijn beschreven op de Wiki Midden-Brabant, met een uitgebreide historische inleiding.
